فرهنگ مجموعه ای از قوانین، دانش، آداب و رسوم و اعتقاداتی است که انسان به عنوان عضوی از جامعه می آموزد. در تعریف محیط زیست نیز می توان گفت حیوانات، گیاهان، آب، هوا، خاک و همه چیزهایی که زندگی انسان ها را احاطه کرده، بر آن اثر می گذارد یا از آن ها تاثیر می پذیرد؛ محیط زیست ما را تشکیل می دهد.
انسان برای زنده ماندن، رشد و بقا نیازمند هوای پاک، خاک سالم، سرپناه، آب تمیز و بطور کلی محیط زیست سالم است؛ ما همواره باید در تلاش برای حفظ محیط زیست و جهانی پایدار باشیم. در سال 2023 زمین با بحران آب و هوا، گرمای بی سابقه، کاهش شدید طبیعت و تنوع زیستی مواجه بوده است و آلودگی هوا جان میلیون ها نفر را گرفت؛ این باعث شد که بسیاری از کشورها برای مقابله با این بحران ها و ایجاد جهانی پایدارتر گردهم بیایند و چاره اندیشی کنند؛ در سال 2023 با حمایت سازمان ملل متحد پیمان ها و قراردادهای مهمی برای پایان دادن به آلودگی جهان بسته شد.
ایجاد و حفظ یک رابطه سالم با محیط زیست می تواند نوید ساختن آینده ای پایدار را بدهد؛ اما چطور می شود این ارتباط درست را تشکیل داد؟ لازمه ی حفظ محیط زیست همواره افزایش سطح آگاهی زیست محیطی است که این آگاهی موجب تشکیل فرهنگ و بروز رفتارهای سازگار با محیط زیست و مسئولانه افراد و نهادها می شود و در نهایت می تواند به بهبود محیط زیست، نجات انسان و موجودات دیگر کمک کند.
بهترین زمان برای افزایش سطح آگاهی زیست محیطی و تبدیل آن به فرهنگ، زمان کودکی است. مدرسه، کانون های پرورش فکری و موسسات آموزشی فضاهای مناسبی برای آموزش و افزایش آگاهی کودکان و نوجوانان نسبت به مسائل زیست محیطی در جامعه هستند. این آموزش ها می تواند به شکل برنامه های سرگرم کننده، فیلم، جشنواره، مسابقه، تور محیط زیستی و… انجام پذیرد که علاوه بر تقویت حس مسئولیت پذیری نسبت محیط زیست موجب افزایش روشنفکری و خلاقیت و تشکیل ایده‌ها، مسیرها و راهکارهایی برای توسعه پایدار و بهبود محیط زیست نیز می‌شود.
رسانه ها هم نقش پررنگی در آموزش، افزایش آگاهی و توسعه فرهنگ زیست محیطی عموم افراد جامعه دارند به دلیل اینکه بسیاری از رفتارهای مردم از رسانه ها تاثیر می پذیرد.
همچنین؛ طراحی و وضع قوانین زیست محیطی، برگزاری برنامه هایی از قبیل نمایشگاه، نشست های هم اندیشی، رویداد و همچنین طرح های مختلف زیست محیطی منجر به تقویت فرهنگ حفظ محیط زیست در جامعه می شود.
بسیاری از رفتارهای نادرست افراد در قبال محیط زیست به عدم آگاهی نسبت به اثرات آن رفتار و نداشتن حس مسئولیت پذیری برمی گردد؛ در این زمینه نقش سازمان های مردم نهاد و تشکل های غیردولتی برای شناسایی مسائل و معضلات زیست محیطی، آگاهی و حساس سازی مردم نسبت به اهمیت محیط زیست کارساز است.
ساختن و پابرجاکردن فرهنگ صحیح در جامعه یک روزه صورت نمی گیرد و برای اینکه در حوزه محیط زیست بتوانیم به یک وضع مطلوب برسیم نیاز است آموزش ها و شیوه های رفتاری صحیح در طول زمان تکرار و تکرار شوند.