دو مفهوم گردشگری و محیط زیست همواره بر هم تاثیر می گذارند. طبیعت گردی بخش مهمی از صنعت گردشگری است که برای رونق خود نیازمند محیط زیست سالم است، اما گاهی فعالیت های حوزه گردشگری، باعث آسیب جدی و نابودی محیط زیست یک منطقه خواهد شد.
امروزه گردشگری برای بقاء خود راهی به جز حفظ محیط زیست ندارد؛ در نظر بگیرید که طبیعت مخفی شده زیر بار زباله چطور می تواند میزبان گردشگران باشد؟
فشار بر محیط های طبیعی بکر کشور که به عنوان مناطق گردشگری، مشهور هستند تاسف بار و آزار دهنده است؛ از رها شدن انواع زباله ریز و درشت در طبیعت گرفته تا افزایش ساخت و سازهای تفریحی و تخریب برخی زیستگاه های طبیعی. از آلودگی هوا و صوتی هواپیماها و وسایل نقلیه گرفته تا استفاده بیش از حد از منابع آبی برای هتل ها، استخرها و….
گاهی شهرداری ها نیز دست به دست عوامل آسیب زننده می دهند و سیستم معیوب جمع آوری پسماند، سطل های زباله سر ریز شده و نداشتن سایت بازیافت هم معضلی می شود برای محیط زیست یک منطقه!
با همه اینها، گردشگری توانایی نجات محیط زیست را نیز دارد؛ این صنعت با معطوف کردن توجه مردم محلی،گردشگران و سرمایه گذاران به نواحی بکر، آموزش، فرهنگسازی و ترویج هنجارهای صحیح موجب تشکیل رویکردهایی برای حفظ طبیعت، همچنین اجرای طرح های مختلف زیست محیطی و در نهایت منجر به بهبود محیط زیست خواهد شد.
«گردشگری سبز» که گاهی با عنوان اکوتوریسم یا گردشگری مسئولانه هم به کار برده می شود، به معنای احترام به طبیعت و رفتارهای سازگار با محیط زیست گردشگران است و در آن فرصت های بسیاری وجود دارد اما متاسفانه مفهوم ناپدید شده در فرهنگ کشورمان است؛ چرا که علی رغم برخی تلاش ها در جهت تثبیت این فرهنگ در جامعه اما هنوز بسیاری از افراد و نهادها خود را نسبت به محیطی که در آن زندگی یا سفر می کنند، مسئول نمی دانند و همین موضوع روز به روز وضعیت برخی از مناطق طبیعی و بکر را بحرانی تر می کند.
از مزایای گردشگری سبز می توان حفظ و پیشرفت فرهنگ بومی و محلی، صرفه جویی در مصرف منابع، حفظ طبیعت و حیات وحش، ارتقاء سطح فرهنگ زیست محیطی جوامع، کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و به حداقل رساندن تولید ضایعات را نام برد که فرصت هایی از جمله سرمایه گذاری پایدار در طرح های نو، افزایش اشتغال و کاهش فقر را پیش رو دارد.
در مباحث مربوط به محیط زیست اغلب توسعه فرهنگ مهم تر از زیرساخت های فیزیکی است و تا زمانی بسترهای مناسبی برای ترویج فرهنگ حفاطت از محیط زیست فراهم نشود، زیرساخت های فیزیکی چندان کارساز نخواهند بود!
ساماندهی لیدرهای گردشگری به منظور انتقال مفاهیم گردشگری مسئولانه و قوانین حضور در طبیعت به گردشگران، اجرای طرح های نو و خلاقانه زیست محیطی برای ترغیب شهروندان و گردشگران به مشارکت و هم افزایی حامیان محیط زیست می تواند منجر به تقویت فرهنگ گردشگری سبز شود.
شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چطور یک گردشگر سبز باشیم؟ اولین قدم برای سبز شدن سفرمان این است که بوم گردی را انتخاب کنیم. بوم گردی یعنی سفر کردن به طبیعت به گونه ای که فرهنگ و سنت های بومی و محیط زیست یک منطقه را حفظ نموده و از جامعه محلی حمایت کند. در بوم گردی، گردشگران با همراهی مردم بومی مناطق طبیعی، یک سفر به سبک زندگی محلی را تجربه می کنند و به جای استفاده از هتل ها و مهمانسراها، از اقامتگاه های بوم گردی منحصر به فرد و منطبق با فرهنگ یک منطقه (روستایی) که اغلب توسط بومیان همان محل در نواحی بکر و جاذبه های طبیعی ساخته شده استفاده نموده، غذاهای محلی و صنایع دستی آن منطقه را خریداری کرده و موجب رشد اقتصادی روستاها می شوند. دراقامتگاه های بوم گردی، مدیریت پسماند و صرفه جویی در مصرف آب بسیار حائز اهمیت است و امتیاز محسوب می شود.
از اقدامات دیگری که به عنوان گردشگر سبز می توانیم انجام دهیم این است که در طول سفر از کسب و کارهای پایدار یا سبز حمایت کنیم و از خرید و ارتباط با کسب و کارهایی که هیچ تعهدی برای حمایت از محیط زیست ندارند خودداری کنیم.
کاهش رد پای کربن، نیز یکی از راه های سبز شدن سفر است. برای محقق شدن آن باید در صورت امکان از سفرهای هوایی پرهیز کرد و به جای آن اتوبوس و قطار یا در سطح عالی دوچرخه سواری را انتخاب کرد. سفرهای هوایی سهم زیادی در انتشار دی اکسید کربن و گازهای گلخانه ای دارند.
به حداقل رساندن تولید زباله، تمیز نگه داشتن محیط های طبیعی، برهم نزدن آرامش موجودات زنده منطقه، پرهیز از اسراف، استفاده از ظروف تجدیدپذیر از جمله رفتارهای مهم دیگری است که گردشگران سبز انجام می دهند.